Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu tarafından başlatılan ve ikincisi yapılan “Meclis Sohbetleri” programında kadın tiyatro sanatçıları sahneye çıkarılmadı. İsminin yayınlanmasını istemeyen bir tiyatro sanatçısı ise bu talebin Meclis Başkanı İsmail Kahraman’dan geldiğini söyledi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu tarafından başlatılan ve ikincisi yapılan “Meclis Sohbetleri” programında kadın tiyatro sanatçıları sahneye çıkarılmadı. İsminin yayınlanmasını istemeyen bir tiyatro sanatçısı ise bu talebin Meclis Başkanı İsmail Kahraman’dan geldiğini söyledi."Meclis Başkanı derhal görevden alınmalı ve yargılanmalı"
BirGün'den Hüseyin Şimşek'in haberine göre, “Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu” temasıyla gerçekleştirilen Meclis Sohbetleri etkinliğinde, 18 Mart Çanakkale Anmasına ilişkin bir tiyatro gösterisi sergilendi. Ancak gösteride kadın oyuncuların sahneye çıkması engellendi.
Devlet Tiyatroları'nın üç gün provasını yaptığı gösteriye bir saat kala kadın oyunculara sahneye çıkamayacakları ifade edilirken herhangi bir gerekçe gösterilmedi. Erkek oyuncuların sahnede oyunu sergiledikleri sırada konukların arkasında merdivenlerin üzerinde bekletilen kadın oyuncular, oyunun bitiminin ardından TBMM’den çıkartıldı.
“Bir saat kala sahnede istemediler”
Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın da bilgisi dahilinde gerçekleştirildiği ifade edilen engelleme girişiminin ardından oyunlarına müdahale edilen tiyatrocular BirGün’e konuştu.
Kadın sanatçıların merdivenlerde şiir okuyacağını ancak sahneye çıkamayacağını öğrendiklerinde pek çok kadın sanatçının gözyaşlarını tutamadığını ifade eden tiyatro sanatçısı Övgü Özgürce, “Pazartesi gününden beri prova yapıyoruz. Gece 11 buçuğa kadar sürüyor. Dün de gösterimiz vardı. Öncesinde de prova aldık. Çok çalıştık. Gösteriye bir saat kala, herkes hazırlanmak üzereyken kadın oyuncuların sahne önünde yar almamasını, sahnenin yanında olmasını istediklerini belirttiler. Böyle bir şok atlatmış olduk ve bir karar vermek zorunda kaldık. Emri vaki oldu. Çok kısa sürede yeniden prova alıp yeni bir düzenleme ile gösterinin gerçekleşmesini sağladık” dedi.
“Oyun süresi 12 dakikadan 4 dakikaya düştü”
Korodaki kadın sanatçılardan birinin ağlayarak TBMM’yi terk ettiğini ifade eden Özgürce, sansüre uğrayanların sadece kadınlar olmadığını, sahneye yerleştirilmiş Mustafa Kemal fotoğraflarının da kaldırtıldığını söyledi. Özgürce, TBMM’de yaşanan skandalları şöyle anlattı:
“Son dakikada yapıldıysa bir tahrik etme unsuru olabilir mi diye düşünüp inadına çıkıp söylemek istedik sözlerimizi ama olmadı. Oyunda bizim olmamız da onların kendi isteğiydi. Bize anlatıldı ve günlerce bunu çalıştık. Ama son anda Mustafa Kemal resimlerini bile istenilmedi. 12 dakikalık gösterimiz 4 dakikaya düştü. Biz de kenarda merdivenlerde şiirlerimizi söylemek zorunda bırakıldık.”
“Kadrolu değil sözleşmeliyiz”
“Hepimiz sözleşmeli sanatçılarız. Kadromuz yok. Biz orada kurumun bizden istediği şeyi yapmış olduk. Kurum da bunu istemedi aslında ama o an onların da eli mahkumdu. Herkes çok üzüldü. Unutamıyorum yaşadıklarımızı. Söyleyebildiğimiz herkese söylemeye çalışıyoruz. Çok korkunç bir şeydi. Bu sadece kadınlara yapılmış bir şey değildir. Bu geleceği yapılmış bir şeydir.”
İsminin yayınlanmasını istemeyen bir diğer tiyatro sanatçısı ise önce vedalaşan asker – anne koreografisinde kadınların erkeklere sarılmamasının istendiğini ardından da kadınların sahneden indirildiğini açıkladı.
“Kahraman istemedi”
Sahneye çıkmak istemediklerini ancak ilgili müdürleri tarafından ikna edildiklerini belirten tiyatro sanatçısı, şunları anlattı:
“Oyun bitiminde selam vermedik ama onlar bunun ne demek olduğunu anlamamışlardır tabii ki. Çoğumuz sinirden ağladık, direnemedik. Şöyle bir an var, kostümlerimizi giymiş merdivenlerden iniyorduk ki İsmail Kahraman’la karşılaştık. ‘Bayan oyuncular çıkmıyor değil mi, aferin’ dedi. Asker kostümlü arkadaşlara da ‘Siz kaçıncı alaydasınız’ diyerek güya espri yaptı, kimse gülmedi. Esas amacı teyit almaktı.”
***
Kadın oyunculardan açıklama
Sahneye çıkamayan kadın oyuncular adına yapılan açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:
"Yaşadığımız can sıkıcı durumu kadın erkek denkliğini sağlamak adına erkekleri de pasifize ederek , sindirilebilecek bir yaklaşım olmadığını yine sanatımızla ifade etmeye gayret ettik. Daha önce olan malum sakız olayı dahi kurumun yönetim tarafından baskı altına alınmasına yol açtığından, hiçbir yasal hakka sahip olmayan sözleşmeli sanatçılar olarak kurum yöneticilerinin kararı ile kurumun geleceğine zarar vermemek adına ikna edilerek gururumuzu çiğneyip sahneye çıktık. Daha etkili bir yola karar vermek için 30 dakika yetersiz bir süreydi. Olayın şoku, gerginliği ve yaşadığımız öfke ile verebileceğimiz en sağlıklı kararı verip erkek-kadın koridorlarda sahne almayı kabul ettik. Kurum yöneticilerinin kararı temsilin iptali olsaydı bunu severek kabul edecektik, hatta bunu talep de ettik. Kurumun varlığına zarar vereceği aşikar olan provakatif herhangi bir girişime karar vermek elimizde değildi. Bunun vebalini sırtlayamazdık. Sanata ve tarihe yapılmış bu müdahalenin vebalini sahibi ve uygulatıcılarına aittir."
Meclis gündemine taşındı
Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Murat Bakan, konuyu Meclis gündemine taşındı. TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın cevaplanması üzerine Meclis'e verilen soru önergesi şöyle:
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için bir tiyatro gösterisi yapılması kararlaştırılmış, oyun için bütün hazırlıklar yapılırken, gösteriye 1 saat kala ‘acil toplantı’ yapılacağı açıklanmış ve toplantıda tiyatroculara ‘kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar alındığı bildirilmiştir.
TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın da katıldığı etkinlikteki gösterinin yönetmeninin Ötüken Hürmüzlü olduğu, Hürmüzlü’nün yaşanan skandaldan dolayı oyunda isminin geçmemesini talep ettiği, ancak “Gösteriyi izlemek istediği” için etkinliği terk etmediği aktarılmıştır.
‘Çanakkale Anması’ etkinliğinin, her çarşamba ‘şehit yakınlarına’ yapılması planlanan etkinlikler kapsamında gerçekleştirildiği söylenmektedir.
Kararın Meclis Başkanının talebiyle alındığı bildirilirken; Meclis Başkanının kadınların sahneye çıkmaması talebinin yanı sıra, sahnedeki Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep ettiği iddia edilmektedir.
Bu bağlamda;
1 - TBMM’de düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için oynanacak tiyatro oyunu hangi gerekçeyle oyuna 1 saat kala iptal edilmiştir?
2 - ‘Kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar aldığınız iddiası doğru mudur?
3 - Sahnedeki Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep ettiğiniz iddiası doğru mudur?
Aylin Nazlıaka'dan TBMM'ye soru önergesi: İstifa etmeyi düşünüyor musunuz?
Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka da yaşanan skandala ilişkin TBMM'de soru önergesi verdi. Nazlıaka soru önergesinde, "Sanat bir toplumun en temel birleştirici ögelerinden biridir. Bunun yanı sıra medeniyet inşasına ışık olan sanat evrenselliğin de dilidir. Bu nedenledir ki Cumhuriyet devrimi aynı zamanda bir sanat ve kültür devrimidir. Ancak sanat kimi dönemlerde bu özellikleri ile bazı zihniyetlerin hedefinde olmuştur. Son 16 yıllık AKP iktidarları döneminde de sanat ve sanatçı her daim iktidarın karşısındaymış gibi kodlanmış ve aşağılanmıştır. “Tükürürüm böyle sanatın içine” şeklinde sloganlaşan bu zihniyetin bir yansımasını IŞİD’in yıktığı antik kent Palmira’da yağmalanan sanat eserlerinde, çalınan tarihi ve kültürel miraslarda bulabilirsiniz.
AKP iktidarı döneminde sanata yönelik sansürün bir örneği milletin en yüksek temsil yeri olan TBMM’de yaşanmıştır. Basına yansıyan haberlere göre şahsınız tarafından başlatılan ve birçok düşün ve fikir insanına kapılarını açan “Meclis Sohbetleri” programının ikincisinde kadın sanatçılar sahneye çıkarılmamıştır. “Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu” temasıyla yapılan etkinlik öncesi Devlet Tiyatroları oyuncularına “kadınlar sahnede istenmiyor” denilmiştir. İddiaların bir kısmında ise iki gün boyunca prova yapan sanatçılara baskı yapıldığı, bazı bürokratların “eşine sarılma” sahnesine dahi müdahale ettiği belirtilmektedir.
Bu bağlamda;
1- Provalara müdahale eden bürokratlar kimlerdir? Bu kişiler hangi yetki dâhilinde böyle bir müdahalede bulunmaktadır?
2- Mustafa Kemal Atatürk’ten miras kalan koltuğu hakkıyla temsil ettiğinizi düşünüyor musunuz? Kültür ve sanat devriminin bir örneği olan Cumhuriyet’in kurduğu Meclis’te sanata sansür ne anlama gelmektedir?
3- Laiklik düşmanlığı akabinde hanenize bu olaydan sonra kadın ve sanat düşmanlığı da eklenmiştir. Böyle bir sansüre başvurmanızın nedeni nedir? O koltuğa yaraşır davranmadığınızın farkına varıp istifa etmeyi düşünüyor musunuz?" dedi.
Oyuncular Sendikası'ndan açıklama
Oyuncular Sendikası da konu ile ilgili yazılı bir açıklama yayımladı. "Ortaçağ karanlığına dönmeyi reddediyoruz" denen açıklamada, bu duruma sebebiyet veren tüm yetkililer istifaya çağrıldı.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
Dün akşam saat 20:00'de Türkiye Büyük Millet Meclisi F Blokla yer alan salonda ve yaklaşık 350 kişinin izleyici olarak katıldığı "Çanakkale Şehitleri Anma Gecesi"nde, gösteriye 1 saat kala kadın oyuncuların sahnede yer almaması yönünde bazı yetkililer tarafından gösteriye müdahale edildiği ve kadın oyuncuların sahnede görevlerini yapmak yerine, sahne kenarında merdivenlerde ya da sahne arkasında beklemeye zorlandığı bilgisi tarafımıza ulaşmıştır. Yaptığımız araştırmalar sonucunda da olayın yaşandığını destekleyen bilgilere ulaşılmıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurucusu olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki bu çağdışı müdahalenin sebebinin, hangi gerekçe ile bu müdahalede bulunulduğunun ve hangi yetkililer tarafından bu talimatın verildiğinin ivedilikle kamuoyuna açıklanması gerekmektedir. 1934 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren mecliste, 2018 yılında kadınların sahnede yer alması engelleniyor! Bu vahim duruma sebebiyet veren tüm yetkilileri istifaya davet ediyoruz.
Başta kadın örgütleri olmak üzere, tüm meslektaşlarımızı ve sivil toplum kuruluşlarını hesap sormaya ve istifa çağrımıza katılmaya davet ediyoruz.
Devlet Tiyatroları'ndan açıklama
Devlet Tiyatroları (DT), habere ilişkin yazılı bir basın açıklaması yaparak, oyuncuların ifadelerini yalanlayarak "Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğümüzden gelen kadın ve erkek sanatçılarımız, TBMM tören salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini almış, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri düzenleyerek Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiirini birlikte icra etmişlerdir" dedi.
DT'den yapılan yazılı açıklama şöyle:
"Bugün bazı basın yayın organlarında yer alan Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı İsmail Kahraman’ın, 28 Mart 2018 tarihinde TBMM’de düzenlediği ‘Meclis Sohbetleri’ toplantısında "Kadınlar Sahneye Çıkmasın" başlıklı asılsız haber üzerine açıklama yapılması ihtiyacı duyulmuştur.
Meclis Sohbetleri programında ‘Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu’nu ele alan toplantının içeriğini zenginleştirmek gayesiyle kısa bir tiyatro gösterisi yapılması için Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünden destek talep edilmiştir.
Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğümüzden gelen kadın ve erkek sanatçılarımız, TBMM tören salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini almış, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri düzenleyerek Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiirini birlikte icra etmişlerdir.
Gösteride kadın ve erkek oyuncularımız birlikte sahneye çıkmış, tarihimize ve şehitlerimize saygıyı ifade eden bu gösteri izleyenler tarafından büyük beğeniyle seyredilmiş ve uzunca bir müddet ayakta alkışlanmıştır.
Kurumumuzu ve sanatçılarımızı yıpratmaya yönelik yapılan bu art niyetli haberleri kamuoyunun takdirine bırakıyoruz."
TBMM'den açıklama: Kadın ve erkek beraber oynadı
Devlet Tiyatroları'nın yaptığı yazılı açıklamadan sonra bir açıklama da Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı tarafından yapıldı. Yapılan yazılı basın açıklamasında, kadın ve erkeklerin bir arada oynadığını söyleyen TBMM, "Yapılan gösteri ve toplantı kameralar tarafından kayda alınmıştır. Böylesi başarılı bir toplantıyı gölgelemek, tarihe ve şehitlerimize karşı saygısızlık ve kesinlikle maksadını aşan bir dezenformasyondur” dedi.
TBMM tarafından yapılan açıklama şöyle:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Sayın İsmail Kahraman’ın, 28 Mart 2018 tarihinde TBMM’de düzenlenen “Meclis Sohbetleri” toplantısında “Kadınlar Sahneye Çıkmasın” şeklinde dijital medya platformlarında çıkan haberlerle ilgili yaptığı açıklama:
“Her ayın son Çarşamba günü gerçekleşen Meclis Sohbetleri’nin birincisi ‘Türkiye’de Demokrasinin Gelişimi’ konusunda olmuştur. TBMM eski başkanlarından Sayın Mehmet Ali Şahin’in yönettiği, Prof. Dr. İsmail Hakkı Ünal, Prof. Dr. Mustafa Turan ve Prof. Dr. Mustafa Budak’ın konuşmacı olarak yer aldığı Meclis Sohbetleri’nin ikincisi 28 Mart 2018 tarihinde yapılmıştır. ‘Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu’ konusunun ele alındığı toplantının içeriğini zenginleştirmek gayesiyle kısa bir tiyatro gösterisi yapılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünden de destek alınmıştır.
Devlet Tiyatrolarından gelen ekip, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri yapmıştır.
Salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini alan kadın ve erkeklerden müteşekkil sanatçılar gösterilerini yaparak ışık oyunları ve müzik eşliğinde Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiirini birlikte seslendirip gösteriyi birlikte icra etmişlerdir. Gösteri, katılanlar tarafından büyük bir beğeniyle karşılanmış ve uzunca bir müddet alkışlanmıştır.
Akabinde üç değerli öğretim üyesinin konuşmacı olarak katıldığı ve TBMM eski Başkanlarından Mehmet Ali Şahin’in yönettiği sohbet toplantısına geçilmiştir.
Yapılan gösteri ve toplantı kameralar tarafından kayda alınmıştır. Böylesi başarılı bir toplantıyı gölgelemek, tarihe ve şehitlerimize karşı saygısızlık ve kesinlikle maksadını aşan bir dezenformasyondur.”
Kamuoyunun bilgisine saygıyla sunulur.
TBMM Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı"
